Wat is een patroon?
Een patroon of gewoonte is aangeleerd gedrag ontstaan doordat we steeds bevestigd werden in het succes ervan. Patronen geven houvast en dat voelt prettig. Mensen verwachten, door het patroon te herhalen, namelijk een bepaald resultaat te behalen. Het gaat alleen mis als het patroon, ineens of langzamerhand, niet meer tot het gewenste resultaat leidt. Het besef is er vaak niet meteen dat dit komt door het patroon . Sterker nog, de reflex is vaak juist om het patroon nog nadrukkelijker te herhalen. Pas als duidelijk wordt dat het patroon de blokkeerde factor is, ontstaat er een behoefte om het patroon te doorbreken.
Patronen in organisaties?
Een patroon in een organisatie is een verzameling van gedragingen: de manier waarop met elkaar wordt omgegaan, hoe er onderling zaken gedaan wordt en hoe beslissingen worden genomen. Het biedt teamleden veiligheid en zekerheid. Patronen zorgen ook voor efficiëntie in organisaties. Zo weet iedereen wat er van hem of haar wordt verwacht. En hoeven er niet continu nieuwe afspraken gemaakt te worden. Dat bespaart weer tijd.
Zo doen we het nu eenmaal
Patronen zitten ook verankerd in de cultuur van organisaties. Mensen doen en reageren routinematig omdat ze dat ooit zo geleerd hebben. Vaak weten ze zelf niet eens waarom ze het nu precies zo doen. Gewoontes en patronen doorbreken is essentieel om verandering te realiseren bij jezelf of in organisaties. Wil je een jarenlang ritueel ombuigen naar een nieuwe gewoonte dan vraagt dat om (meer) energie en doorzettingsvermogen.
Hoe doorbreek je het patroon?
1. De eerste stap is dat de teamleden zich bewust zijn
van het patroon. Patronen doorbreken begint bij het herkennen en vervolgens erkennen van het patroon. Je kunt tenslotte niet iets veranderen, als je het niet herkent. En dat vereist zelfkennis en onderlinge openheid. Het patroon heeft het team lang geholpen en vast ook tot goede resultaten geleid. Dit erkennen en dus niet toegeven aan de neiging om het patronen te veroordelen - we doen iets verkeerd - helpt om ruimte te creëren voor verandering. Het is belangrijk dat ieder individu zich realiseert dat hij of zij zelf onderdeel is van het patroon. Het helpt om hier een gesprek over te voeren en elkaar regelmatig eerlijk feedback te geven.
2. Meer dan 90% van ons gedrag gaat automatisch en dus onbewust. Een nieuwe handeling, een verandering, vraagt tijd en energie. Want je brein is niet bepaald dol op veranderen en heeft de neiging om de weg van de minste weerstand te kiezen. Dat is de route via de bestaande verbindingen. Dus is het belangrijk dat je hier vooraf goed over nadenkt, en het liefst één patroon per keer
probeert te doorbreken. Gekoppeld aan concrete doelen en een heldere planning.
3. Voor het doorbreken van gewoontes is wilskracht alleen niet voldoende. Het gaat ook over het hebben van nieuwe en eenvoudige herinneringen; vergelijkbaar met de spreekwoordelijke ‘knoop in je zakdoek’. Een nieuw patroon ontstaat door herhaling. Als je iets nieuws onder de knie wilt krijgen, moet je het dus vaak herhalen .
4. Visualiseer! Verschillende onderzoeken laten zien dat we ons brein bewust kunnen beïnvloeden. Door ons voor te stellen hoe het einddoel eruit ziet, nemen we angst weg, maken we nieuwe verbindingen en spreken we ons creatief vermogen beter aan. Het helpt dus om een beeld of filmpje van het eindresultaat in je hoofd te maken.
5. Door te
experimenteren
en fouten te maken, worden organisaties en mensen innovatiever en kunnen ze zich beter aanpassen aan de veranderende omgeving. Je hebt het vast vaak gehoord en het is misschien een cliché maar van fouten maken, kun je leren. Het zet je aan tot nadenken en beweging. Meer hierover lees je in ons blog ‘
meer uit je fouten halen’.
En last of not least: maak het leuk voor jezelf en je collega’s! Zo is nieuw gedrag veel makkelijker om vol te houden.