5 tips om patronen in jouw organisatie te veranderen

Als je doet wat je deed, krijg je wat je altijd kreeg … Iedereen volgt patronen: of je het nu wilt of niet. Vaak besef je het niet eens. Je brein is namelijk dol op herhaling. We rijden iedere dag dezelfde route naar het werk, eten dezelfde gerechten, voeren dezelfde discussies etc. Door dingen steeds hetzelfde aan te pakken, besparen je hersenen een hoop energie. Hartstikke handig dus! Maar als je brein een patroon heeft aangeleerd dat niet langer gewenst is, dan wordt het lastig. Want een patroon is niet zo makkelijk te doorbreken. Datzelfde geldt voor patronen die zijn ontstaan in organisaties. Leidinggevenden die verantwoordelijk zijn voor cultuurveranderingen staan vaak voor de vraag hoe ze oude, ineffectieve gedragspatronen kunnen doorbreken. Met de juiste aanpak kun je die vastgeroeste patronen op een positieve wijze aanpakken. Wij verzamelden hier 5 tips voor. 


Wat is een patroon?
Een patroon of gewoonte is aangeleerd gedrag ontstaan doordat we steeds bevestigd werden in het succes ervan. Patronen geven houvast en dat voelt prettig. Mensen verwachten, door het patroon te herhalen, namelijk een bepaald resultaat te behalen. Het gaat alleen mis als het patroon, ineens of langzamerhand, niet meer tot het gewenste resultaat leidt. Het besef is er vaak niet meteen dat dit komt door het patroon . Sterker nog, de reflex is vaak juist om het patroon nog nadrukkelijker te herhalen. Pas als duidelijk wordt dat het patroon de blokkeerde factor is, ontstaat er een behoefte om het patroon te doorbreken.

Patronen in organisaties?
Een patroon in een organisatie is een verzameling van gedragingen: de manier waarop met elkaar wordt omgegaan, hoe er onderling zaken gedaan wordt en hoe beslissingen worden genomen. Het biedt teamleden veiligheid en zekerheid. Patronen zorgen ook voor efficiëntie in organisaties. Zo weet iedereen wat er van hem of haar wordt verwacht. En hoeven er niet continu nieuwe afspraken gemaakt te worden. Dat bespaart weer tijd. 

Zo doen we het nu eenmaal
Patronen zitten ook verankerd in de cultuur van organisaties. Mensen doen en reageren routinematig omdat ze dat ooit zo geleerd hebben. Vaak weten ze zelf niet eens waarom ze het nu precies zo doen. Gewoontes en patronen doorbreken is essentieel om verandering te realiseren bij jezelf of in organisaties. Wil je een jarenlang ritueel ombuigen naar een nieuwe gewoonte dan vraagt dat om (meer) energie en doorzettingsvermogen. 

Hoe doorbreek je het patroon?

1. De eerste stap is dat de teamleden zich bewust zijn van het patroon. Patronen doorbreken begint bij het herkennen en vervolgens erkennen van het patroon. Je kunt tenslotte niet iets veranderen, als je het niet herkent. En dat vereist zelfkennis en onderlinge openheid. Het patroon heeft het team lang geholpen en vast ook tot goede resultaten geleid. Dit erkennen en dus niet toegeven aan de neiging om het patronen te veroordelen - we doen iets verkeerd - helpt om ruimte te creëren voor verandering. Het is belangrijk dat ieder individu zich realiseert dat hij of zij zelf onderdeel is van het patroon. Het helpt om hier een gesprek over te voeren en elkaar regelmatig eerlijk feedback te geven.

2. Meer dan 90% van ons gedrag gaat automatisch en dus onbewust. Een nieuwe handeling, een verandering, vraagt tijd en energie. Want je brein is niet bepaald dol op veranderen en heeft de neiging om de weg van de minste weerstand te kiezen. Dat is de route via de bestaande verbindingen. Dus is het belangrijk dat je hier vooraf goed over nadenkt, en het liefst één patroon per keer probeert te doorbreken. Gekoppeld aan concrete doelen en een heldere planning.

3. Voor het doorbreken van gewoontes is wilskracht alleen niet voldoende. Het gaat ook over het hebben van nieuwe en eenvoudige herinneringen; vergelijkbaar met de spreekwoordelijke ‘knoop in je zakdoek’. Een nieuw patroon ontstaat door herhaling. Als je iets nieuws onder de knie wilt krijgen, moet je het dus vaak herhalen . 

4. Visualiseer! Verschillende onderzoeken laten zien dat we ons brein bewust kunnen beïnvloeden. Door ons voor te stellen hoe het einddoel eruit ziet, nemen we angst weg, maken we nieuwe verbindingen en spreken we ons creatief vermogen beter aan. Het helpt dus om een beeld of filmpje van het eindresultaat in je hoofd te maken.

5. Door te experimenteren en fouten te maken, worden organisaties en mensen innovatiever en kunnen ze zich beter aanpassen aan de veranderende omgeving. Je hebt het vast vaak gehoord en het is misschien een cliché maar van fouten maken, kun je leren. Het zet je aan tot nadenken en beweging. Meer hierover lees je in ons blog ‘meer uit je fouten halen’.

En last of not least: maak het leuk voor jezelf en je collega’s! Zo is nieuw gedrag veel makkelijker om vol te houden.


door studio stapelgoed 27 oktober 2025
We kennen de kracht van een goede brainstorm. Deze begeleiden wij met Studio Stapelgoed met regelmaat. Het gaat hier niet alleen gaat om de sticky notes, de mooie formats, de stiften en de dot stickers. Het begint allemaal met de vraag die wij onze deelnemers stellen. Een “Hoe kunnen we…-vraag” (HKW-vraag) is een klein
door studio stapelgoed 20 oktober 2025
Hoe zorg je dat AI niet het creatieve proces overneemt, maar juist versterkt? Bij studio stapelgoed geloven we dat technologie pas waarde krijgt als het samenkomt met mensenwerk. Met verbeelding, verbinding en eigenaarschap. In dit blog laten we zien hoe die balans eruit kan zien, en hoe je dat praktisch inzet in jouw
door studio stapelgoed 13 oktober 2025
In de sessies die wij begeleiden, zien we hoe waardevol het is om samen in één ruimte te zijn. De stiften op tafel, de energie in de groep, het tekenen en denken tegelijk – het maakt dat ideeën gaan leven. Tegelijkertijd merken we ook iets anders: teams hebben steeds vaker behoefte aan rust en flexibiliteit.
door studio stapelgoed 5 oktober 2025
Een nieuwe organisatiestrategie vraagt meer dan rationele analyse. Het vraagt verbeeldingskracht: samen durven kijken voorbij de bestaande werkelijkheid en ontdekken hoe de toekomst eruit kan zien. Om dit proces op gang te brengen, gebruiken we bij studio stapelgoed de werkvorm 'De Strategische Toekomstwandeling'.
door studio stapelgoed 29 september 2025
Wil je een goede start van je bijeenkomst, training of workshop? Dan zijn ijsbrekers en energizers ideaal. Maar vaak voelen de klassieke rondjes of ongemakkelijke spelletjes juist geforceerd. Deelnemers worden er zenuwachtig van of zuchten diep bij het zoveelste voorstelrondje. Gelukkig kan het anders.
door studio stapelgoed 22 september 2025
AI is niet meer weg te denken uit ons dagelijks werk. Toch zien veel mensen het nog vooral als een praktische tool: een hulpmiddel om teksten te schrijven of data te analyseren. Bij studio stapelgoed gebruiken we AI liever als een creatieve bondgenoot – een onverwachte deelnemer aan tafel die nieuwe perspectieven breng
door studio stapelgoed 15 september 2025
Iedere sessiebegeleider kent het: je hebt een groep enthousiast aan het werk, maar één deelnemer doet niet mee. Soms zie je het meteen – armen over elkaar, een gesloten houding, kritische opmerkingen. Soms merk je het subtieler: iemand haakt af, werkt half mee of houdt zich stil. Wat je ook doet, het heeft effect op de
door studio stapelgoed 8 september 2025
Werkvormen zijn het hart van onze sessies bij studio stapelgoed. Ze helpen om mensen in beweging te brengen, complexe vraagstukken hanteerbaar te maken en verbeeldingskracht te stimuleren. Maar niet iedere werkvorm past in iedere context. Soms voelt een oefening te speels, te ongemakkelijk of te kunstmatig. Hoe weet je
door studio stapelgoed 1 september 2025
Bij studio stapelgoed zien we verbeeldingskracht als een strategisch instrument. Het is de sleutel tot innovatie, verandering en samenwerking, omdat het mensen in staat stelt om voorbij bestaande kaders te denken. In onze sessies zetten we verbeeldingskracht bewust en doelgericht in om creativiteit te versterken en opl
Creatief leiderschap vraagt om visie, lef en verbeeldingskracht — maar minstens zo belangrijk is het
door info 23 juni 2025
Creatief leiderschap vraagt om visie, lef en verbeeldingskracht — maar minstens zo belangrijk is het vermogen om je eigen grenzen te herkennen, te stellen én soms te doorbreken. Want hoe weet je eigenlijk wanneer je nog in beweging bent, en wanneer je jezelf voorbij rent?