Organiseer een kleurrijke brainstorm
Je hebt er vast weleens van gehoord: de “six thinking hats” van psycholoog Edward de Bono. Je gebruikt deze leuke methodiek met de 6 denkhoeden om deelnemers vanuit nieuwe gezichtspunten te laten kijken naar een vraagstuk. Zo leren zij flexibeler, bedachtzamer en origineler te zijn in hun patronen van redeneren. Het zal je niet alleen helpen om betere beslissingen te nemen. Bovendien maakt het je productiever, aldus de Bono. Hoe je dit toepast tijdens een vergadering of brainstorm? Wij leggen het in een aantal simpele stappen uit.
Wanneer gebruik je de denkhoeden?
We gebruiken deze werkvorm om vanuit verschillende perspectieven naar een probleem of vraagstelling te kijken. Deelnemers zijn vaak geneigd om een vraagstuk op één manier te benaderen. Met behulp van de denkhoeden stimuleer je hen om zich in een ander ‘denkkarakter’ in te leven en vanuit dit karakter te redeneren. De Bono heeft gekozen voor de hoed als metafoor voor het denken. De symbolische denkhoed zet je op je hoofd. Dat is tenslotte de plek waar ons denken plaatsvindt. Bij het opzetten van de denkhoed, kleurt het denken mee met de denkhoed.
De insteek van de 6 denkhoeden is om teams te helpen om tot een goed doordachte besluitvorming te komen. Door bewust de verschillende denkkleuren te gebruiken, worden deelnemers gedwongen om vraagstukken vanuit diverse hoeken te bekijken. Je kunt het succesvol inzetten tijdens het brainstormen of bij het maken van beslissingen tijdens vergaderingen. Maar het werkt ook prima in het onderwijs of tijdens intervisie.
Psycholoog Edward de Bono bedacht overigens al in de jaren tachtig ‘lateral thinking’. Lees daar meer over in ons blog over outside the box denken.
De 6 invalshoeken
Iedere kleur hoed staat voor een manier hoe er tegen een vraag of situatie aangekeken wordt. De kleur van de denkhoed bepaalt dus het perspectief van waaruit je naar een vraagstuk kijkt. Het gaat om de manier van denken die je tijdelijk - als een rol -aanneemt. Dit zijn de zes kleuren en invalshoeken:
- Wit (feitelijk): wat zijn de feiten en cijfers? Wat weten we? Kunnen we het onderzoeken? Kijkt vanuit objectieve informatie zonder interpretaties.
- Blauw (beschouwend): Wat is de hoofdlijn? Waat gaat het om? Wat is het doel? Beschouwt de kwestie vanuit het proces, vraagt door, houdt het overzicht en vat samen.
- Groen (creatief): Welke alternatieve mogelijkheden zijn er? Reageert onderzoekend en zit vol met ideeën vanuit creativiteit en alternatieven. Denkt ‘out of the box’
- Rood (emotioneel): Wat zegt je intuïtie? Wat is je gevoel? Spreekt het je aan? Reageert emotioneel en beschouwt kwesties vanuit de onderbuik.
- Zwart (negatief): Wat zijn de risico’s? Waar zitten de zwakke plekken? Voorzichtig, oordelend, pessimistisch, problemen zien, advocaat van de duivel.
- Geel (optimistisch): Welke voordelen zijn er? Hoe kunnen we het rechtvaardigen? Reageert optimistisch vanuit kansen en positiviteit.
Hoe vul je de werkvorm in?
- Verdeel vooraf de denkhoeden over de deelnemers. Zijn er meer deelnemers dan kleuren? Geef dan meerdere deelnemers dezelfde kleur. Zijn er minder deelnemers dan kleuren? Kies dan de meest relevante kleuren voor jouw sessie of geef meerdere kleuren per deelnemer mee.
- Stuur iedere deelnemer voorafgaand aan de sessie een individueel bericht waarin je uitleg geeft over de gekozen karakterkleur. Vraag die deelnemer om alvast na te denken over het onderwerp van de sessie, vanuit hun karakterkleur. Het is handig als ze deze argumenten opschrijven bijvoorbeeld op de handige stapelgoed denkhoedkaartjes. Vraag ook om een voorwerp in de kleur van hun karakter klaar te leggen voor tijdens de sessie.
- Begin met een opdracht om op te warmen en de karakters te leren kennen. Vraag de deelnemers om te vertellen wat en hoe zij ontbeten hebben, op een manier waarop hun kleur denkhoed dat zou doen.
- Daarna start je met het centrale vraagstuk. Vraag de deelnemers om hun meegenomen item duidelijk op tafel of in beeld te zetten, zodat iedereen weet vanuit welke denkhoed wordt gesproken.
- Laat de deelnemers nu om de beurt één van hun opgeschreven argumenten toelichten. Wil er iemand inhaken op wat iemand anders zegt? Dan moet degene een hand opsteken en wachten tot jij als facilitator hem of haar het woord geeft.
- Ga door totdat iedere deelnemer al zijn of haar opgeschreven argumenten of ideeën heeft gedeeld. Probeer als facilitator geregeld samen te vatten.
- Laat iedereen weer uit zijn of haar rol komen! Zet hiervoor een korte energizer in.
- Vraag nu aan de deelnemers om een idee te delen voor het centrale vraagstuk, waarbij je hen stimuleert om de verschillende perspectieven vanuit de denkhoeden mee te nemen. Grote kans dat je samen op een vernieuwende kijk uitkomt!
Tips:
- Het werkt goed om deelnemers een tegenovergesteld perspectief te geven dan hun persoonlijke voorkeur.
- Je kunt er ook voor kiezen om de deelnemers zelf een denkhoed te laten kiezen. Dan zullen zij doorgaans wel kiezen voor een denkhoed waar ze affiniteit meehebben. Het voordeel daarvan is dat de deelnemer vaak makkelijker in de rol van deze denkhoed stappen.
- Je kunt de denkhoeden ook voor jou alleen inzetten. Ga dan zelf alle karakters af en bedenk zoveel mogelijk ideeën of argumenten vanuit dit perspectief.
We zijn van nature gewoontedieren. Ook in ons denken. We zoeken automatisch naar logische, voor de hand liggende oplossingen. Handig in de meeste situaties – maar funest als je écht iets nieuws wilt bedenken. Dat is waar lateraal denken in beeld komt. Een creatieve denktechniek die je helpt om vastgeroeste patronen te doorbreken en verrassende invalshoeken te vinden. Maar wat is lateraal denken precies? Hoe werkt het in ons brein? En hoe pas je het toe in een organisatie of team
Bij studio stapelgoed geloven we dat de beste sessies ontstaan wanneer deelnemers écht eigenaar zijn van wat er gebeurt. Wij ontwerpen sessies waarin mensen zelf keuzes maken, hun eigen route bepalen en actief bijdragen aan het proces. Waarom? Omdat autonomie zorgt voor betrokkenheid, creativiteit en duurzame impact. Als deelnemers zelf regie hebben, voelen ze zich verantwoordelijker en wordt de sessie veel meer dan alleen een moment—het wordt iets wat blijft hangen. Maar hoe zorg je ervoor dat je als begeleider niet onbewust de autonomie wegneemt?
Loop een willekeurige stad in en je ziet ze overal: van die grijze, saaie muren die niets vertellen. Bij studio stapelgoed hebben wij we voorliefde voor streetart en graffiti. Dat je op een straathoek opeens een gigantisch kleurrijk kunstwerk tegenkomt, een verborgen muurschildering die een verhaal vertelt of een klein aanplakbiljet dat je aan het denken zet. Streetart is veel meer dan verf op een muur. Wat streetart zo bijzonder maakt, is dat het je op een onverwachte manier kan raken. Het is kunst die niet in een museum hangt, maar onderdeel is van het dagelijkse leven. En dat maakt het zo toegankelijk en inspirerend.
Innovatie klinkt misschien als iets groots en ingewikkelds, maar vaak begint het juist met kleine veranderingen in de dagelijkse praktijk. Denk aan een nieuwe manier van samenwerken, een slimme oplossing voor een terugkerend probleem of een creatieve twist in je productaanbod. Het punt is: iedereen kan innoveren! Maar hoe zorg je ervoor dat je team zich vrij voelt om met nieuwe ideeën te komen? Hier zijn vijf praktische tips om innovatie in je team aan te wakkeren – inclusief inspirerende voorbeelden uit de praktijk.
Ken je dat gevoel dat je iets beter onthoudt als je er een plaatje bij hebt gezien? Dat is geen toeval. Dit fenomeen wordt het Picture Superiority Effect genoemd: beelden worden beter onthouden dan woorden. In ons brein worden visuele prikkels namelijk sneller verwerkt en sterker opgeslagen dan tekstuele informatie. En dát is precies waarom we bij studio stapelgoed zo’n grote liefde hebben voor visueel vormgegeven ontwerpen en graag werkvormen zoals associatiekaarten en tekenen inzetten.
Creativiteit voelt vaak als iets onbeperkte vrijheid om te maken wat je wilt, zonder regels of grenzen. Maar juist beperkingen kunnen een katalysator zijn voor de meest verrassende ideeën. Dit principe noemen we creative constraint: door jezelf beperkingen op te leggen, dwing je jezelf om anders te denken en nieuwe oplossingen te vinden. Wij hanteren dit dan ook regelmatig bij onze eigen sessies.
Bij studio stapelgoed geloven we dat de beste ideeën niet zomaar uit de lucht komen vallen. Creativiteit is een proces: een samenspel tussen vrij denken, kritisch kijken en praktisch uitvoeren. Eén gave manier om dit proces te structureren, komt van niemand minder dan Walt Disney zelf.
Bij studio stapelgoed geloven we dat aanwakkeren van de creativiteit van evident belang is om te komen te nieuwe ideeën. Daarvoor hoef je niet meteen een brainstorm van een dag(deel) te organiseren, maar kan de inzet van simpele werkvormen nét voor dat extra impuls zorgen.
In dit blog verzamelden wij onze favoriete werkvormen die je eenvoudig kunt inzetten. Werkvormen die weinig voorbereiding vragen en die je eigenlijk op ieder moment kunt gebruiken
Je hebt een sessie voorbereid, je hebt er zin in, je start vol energie en dan merk je het. De energie in de groep is laag, deelnemers doen niet echt mee, reageren lauw of haken zelfs af. Ai. Niet helemaal wat je voor ogen had. Wat nu? Geen paniek! Er zijn manieren om de energie terug te brengen en je deelnemers weer in de flow te krijgen. Maar eerst: hoe ziet afhaken er eigenlijk uit?
Bij studio stapelgoed zijn we altijd op zoek naar leuke vergaderlocaties. Eerder schreven een blog over 10 inspirerende vergaderlocaties in Noord-Holland. Deze keer is Zuid Holland aan de beurt, waarbij je we een aantal mooie vergaderplekken laten zien, waar je maar wat graag jouw bijeenkomst wilt organiseren.