6 tips uit de jazzmuziek voor een effectieve groepsdynamiek

Bij studio stapelgoed houden we van muziek. Regelmatig bezoeken wij een leuk festival of kun je ons vinden bij een concert. Niet zo gek dus dat wij geïnspireerd zijn door het artikel dat Frank J. Barrett publiceerde in 1998: “Creativity and Improvisation in Jazz and Organisations” in het wetenschappelijk tijdschrift Organization Science. Barret maakt hierin een vergelijking tussen jazzmuziek en organisaties. Wij gebruiken deze vergelijking regelmatig als we kijken naar de samenwerking in een groep tijdens onze sessies. “Say yes to the mess.”

Jazz is veel meer dan een muziekgenre; het is een filosofie, een benadering van muziek maken, waarbij de wortels liggen in samenwerking en improvisatie. Jazzmuziek biedt een rijke metafoor voor hoe een groep effectief kan samenwerken, waarbij elk lid als een muzikaal instrument fungeert dat een unieke stem toevoegt aan het grotere geheel. Wanneer wij een sessie begeleiden, is jazzmuziek daarmee onze inspiratiebron. Dit genre staat immers bekend om improviseren en optimaal samenwerken om tot nieuwe muziek te komen. 


De volgende tips uit de jazz nemen wij voor onze groepssessie graag ter harte:


Tip 1. Doorbreek bestaande patronen

Om nieuwe ideeën of oplossingen te bedenken, stimuleren wij deelnemers om bestaande patronen en denkwijzen te doorbreken. In ons e-book ‘stapel op brainstormen’ hebben wij hiervoor tal van leuke (brainstorm)technieken verzameld. Allemaal technieken die deelnemers helpen om een ander toonsoort, volume of ritme te spelen, met als resultaat nieuwe muziek!


Tip 2. Koester fouten en leer ervan

Jazzmuzikanten maken regelmatig fouten, maar dat wordt door het publiek zelden opgemerkt. Vaak wordt de fout namelijk gebruikt om een nieuwe weg in te slaan. En daarmee ontstaat er een nieuwe kans, nieuwe muziek. Door in je sessie de veiligheid te bieden dat fouten maken mag en ervan geleerd wordt, ontstaan de meeste waardevolle ideeën en bijdragen. 


Tip 3. Gebruik onvoorspelbaarheid als het begin van iets nieuws

Gebeurt er iets onverwachts in de groep, sta hier dan voor open. Het biedt immers vaak wat moois en inspiratie voor de andere deelnemers. In de jazz zie je dit vaak wanneer de muzikant voortborduurt op de toon of ritme van een collega. Of zoals wij vaak zeggen: surf mee op de ideeën van een ander, hoe onverwacht ze ook zijn!


Tip 4. Speel samen

De kracht van jazz is de optelsom van de individuele muzikanten. En zo is het bij groepssessies ook. Belangrijk hierbij is communiceren, van elkaar te weten wat je bezighoudt. Wij beginnen onze sessies daarom altijd met een goede check-in en zorgen ervoor dat iedereen binnen de groep de ruimte krijgt om te participeren. Niet alleen degene met het hardste instrument. 


Tip 5. Omarm de chaos

Het kenmerk van jazz is dat een muzikant gewoon begint te spelen, zonder vooropgezet plan. En hoewel wij tijdens onze sessies altijd met een strak uitgewerkt sessieplan werken, is het verloop niet altijd te voorspellen. En dat betekent dat we moeten bijstellen. Door de chaos van het moment te omarmen en te waarderen, wordt het resultaat van de sessie uiteindelijk vaak naar een hoger plan getild.


Tip 6. Zorg voor ‘Jamming and hanging out’

Jazz leer je nu eenmaal niet uit een boekje, maar leer je door samen te spelen en gewoon te doen. Pas dan gaan de ideeën stromen en ontstaat de innovatie. Soms is het nodig om de deelnemers even afstand te laten nemen van het onderwerp - we zetten dan vaak een icebreaker of creativity break in - waarna er weer iets nieuws kan ontstaan.


Kortom, in een een complexe en snel veranderende wereld van vandaag is samenwerking in groepen essentieel. Jazzmuziek bevat waardevolle principes, die helpen om groepsdynamiek te begrijpen en samenwerking naar nieuwe hoogten te tillen. Net zoals een jazzensemble dat doet op het podium.


door studio stapelgoed 21 april 2025
Creativiteit wordt vaak geassocieerd met kunstenaars, uitvinders of briljante geesten die ‘geniale ingevingen’ lijken te hebben. Maar neurowetenschap laat iets anders zien: creativiteit is geen mysterieus talent, maar een proces in je brein – en iedereen heeft het in zich. Ook binnen organisaties is creativiteit onmisbaar. Het zorgt voor innovatie, probleemoplossend vermogen en vernieuwing. De grote vraag is dus niet: “Wie is creatief?” maar: “Hoe kunnen we creativiteit activeren – bij onszelf én in onze teams?” In deze blog duiken we in het brein, én in de werkvloer. Hoe werkt creativiteit neurologisch? En wat kun je als organisatie doen om die creatieve vonk te laten overslaan.
door studio stapelgoed 14 april 2025
We zijn van nature gewoontedieren. Ook in ons denken. We zoeken automatisch naar logische, voor de hand liggende oplossingen. Handig in de meeste situaties – maar funest als je écht iets nieuws wilt bedenken. Dat is waar lateraal denken in beeld komt. Een creatieve denktechniek die je helpt om vastgeroeste patronen te doorbreken en verrassende invalshoeken te vinden. Maar wat is lateraal denken precies? Hoe werkt het in ons brein? En hoe pas je het toe in een organisatie of team
door studio stapelgoed 7 april 2025
Bij studio stapelgoed geloven we dat de beste sessies ontstaan wanneer deelnemers écht eigenaar zijn van wat er gebeurt. Wij ontwerpen sessies waarin mensen zelf keuzes maken, hun eigen route bepalen en actief bijdragen aan het proces. Waarom? Omdat autonomie zorgt voor betrokkenheid, creativiteit en duurzame impact. Als deelnemers zelf regie hebben, voelen ze zich verantwoordelijker en wordt de sessie veel meer dan alleen een moment—het wordt iets wat blijft hangen. Maar hoe zorg je ervoor dat je als begeleider niet onbewust de autonomie wegneemt?
door studio stapelgoed 31 maart 2025
Loop een willekeurige stad in en je ziet ze overal: van die grijze, saaie muren die niets vertellen. Bij studio stapelgoed hebben wij we voorliefde voor streetart en graffiti. Dat je op een straathoek opeens een gigantisch kleurrijk kunstwerk tegenkomt, een verborgen muurschildering die een verhaal vertelt of een klein aanplakbiljet dat je aan het denken zet. Streetart is veel meer dan verf op een muur. Wat streetart zo bijzonder maakt, is dat het je op een onverwachte manier kan raken. Het is kunst die niet in een museum hangt, maar onderdeel is van het dagelijkse leven. En dat maakt het zo toegankelijk en inspirerend.
door studio stapelgoed 24 maart 2025
Innovatie klinkt misschien als iets groots en ingewikkelds, maar vaak begint het juist met kleine veranderingen in de dagelijkse praktijk. Denk aan een nieuwe manier van samenwerken, een slimme oplossing voor een terugkerend probleem of een creatieve twist in je productaanbod. Het punt is: iedereen kan innoveren! Maar hoe zorg je ervoor dat je team zich vrij voelt om met nieuwe ideeën te komen? Hier zijn vijf praktische tips om innovatie in je team aan te wakkeren – inclusief inspirerende voorbeelden uit de praktijk.
door studio stapelgoed 17 maart 2025
Ken je dat gevoel dat je iets beter onthoudt als je er een plaatje bij hebt gezien? Dat is geen toeval. Dit fenomeen wordt het Picture Superiority Effect genoemd: beelden worden beter onthouden dan woorden. In ons brein worden visuele prikkels namelijk sneller verwerkt en sterker opgeslagen dan tekstuele informatie. En dát is precies waarom we bij studio stapelgoed zo’n grote liefde hebben voor visueel vormgegeven ontwerpen en graag werkvormen zoals associatiekaarten en tekenen inzetten.
door studio stapelgoed 10 maart 2025
Creativiteit voelt vaak als iets onbeperkte vrijheid om te maken wat je wilt, zonder regels of grenzen. Maar juist beperkingen kunnen een katalysator zijn voor de meest verrassende ideeën. Dit principe noemen we creative constraint: door jezelf beperkingen op te leggen, dwing je jezelf om anders te denken en nieuwe oplossingen te vinden. Wij hanteren dit dan ook regelmatig bij onze eigen sessies.
door studio stapelgoed 3 maart 2025
Bij studio stapelgoed geloven we dat de beste ideeën niet zomaar uit de lucht komen vallen. Creativiteit is een proces: een samenspel tussen vrij denken, kritisch kijken en praktisch uitvoeren. Eén gave manier om dit proces te structureren, komt van niemand minder dan Walt Disney zelf.
door studio stapelgoed 24 februari 2025
Bij studio stapelgoed geloven we dat aanwakkeren van de creativiteit van evident belang is om te komen te nieuwe ideeën. Daarvoor hoef je niet meteen een brainstorm van een dag(deel) te organiseren, maar kan de inzet van simpele werkvormen nét voor dat extra impuls zorgen. In dit blog verzamelden wij onze favoriete werkvormen die je eenvoudig kunt inzetten. Werkvormen die weinig voorbereiding vragen en die je eigenlijk op ieder moment kunt gebruiken
door studio stapelgoed 17 februari 2025
Je hebt een sessie voorbereid, je hebt er zin in, je start vol energie en dan merk je het. De energie in de groep is laag, deelnemers doen niet echt mee, reageren lauw of haken zelfs af. Ai. Niet helemaal wat je voor ogen had. Wat nu? Geen paniek! Er zijn manieren om de energie terug te brengen en je deelnemers weer in de flow te krijgen. Maar eerst: hoe ziet afhaken er eigenlijk uit?
Meer posts