Mindmapping is letterlijk vertaald het in kaart brengen van de geest. Alles wat in je gedachten opkomt, kan een plek krijgen zolang het maar een relatie heeft met het centrale onderwerp. Dit klinkt misschien rommelig maar het is juist een hele geordende combinatie van woorden, kleuren, lijnen, afbeeldingen en lettergroottes om de hiërarchie van belangrijkheid en gedachtensprongen van de maker te illustreren. En je eindigt met een unieke visual als tastbaar resultaat van bijvoorbeeld een effectieve brainstormsessie.

Help je associërende brein

Je hebt het vast weleens gezien of zelf gemaakt: een woordspin waarbij je in het midden een idee zet en daaromheen allerlei termen die daarmee te maken hebben. Een simpele en misschien zelfs kinderlijke manier om je brainstorm vast te leggen. Je doet je brein echter een groot plezier met deze werkvorm. Onze hersenen zijn namelijk niet gemaakt om grote hoeveelheden informatie te organiseren en te onthouden. Lijstjes of samenvattingen maken helpt een beetje. Maar jouw brein maakt vooral connecties aan de hand van onderlinge verbindingen die kris kras door elkaar lopen en door middel van associaties. Als je ergens over nadenkt, ontstaan er in je hoofd allerlei beelden, gedachten en woorden. Met een mindmap speel je hier handig op in en kun je uiteindelijk in één keer het geheel overzien.

Uitvinding van Tony Buzan

De bedenker van de mindmap is de Britse psycholoog Tony Buzan. In de jaren 60 verscheen hij op de Britse televisie en maakte een aantal programma’s over mindmappen. Sindsdien is de methode populair geworden. Je kunt diverse boeken van Buzan vinden in de (online) boekwinkels.

Buzan geeft de volgende spelregels voor mindmap:

• Ga uit van één centraal idee, in de vorm van een afbeelding, onderwerp of woord;
• Maak voor elk hoofdidee een eigen vertakking;
• Maak subtakken voor onderliggende ideeën;
• Accentueer en geef relaties aan;
• Gebruik drie of meer kleuren;
• Gebruik één hoofdwoord of afbeelding per regel;
• Geef alle woorden duidelijk weer met hoofdletters;
• Laat ruimte over voor onverwachte onderwerpen of nieuwe ideeën;
• Laat je fantasie de vrije loop. Het zal je verbazen hoeveel goede ideeën er opkomen. 

Aan de slag

Je hebt mindmaps in verschillende soorten en maten. Je kunt je helemaal uitleven met kleuren en tekeningen, maar je kunt de mindmap ook simpel houden. Hieronder lees je hoe je eenvoudig zelf aan de slag gaat. 

1. Je hebt een wit vel A4 of A5 papier en gekleurde (schrijf)stiften nodig. Leg het papier neer of hang het op zodat je er met meerdere mensen bij kunt. Gebruik het papier in de breedte (landscape).
2. Je begint met een hoofdidee of -onderwerp in het midden van je mindmap. Zorg ervoor dat het opvallend en groot zichtbaar is: met dikke letters, kleur en illustraties.
3. Zet nu 4 of 5 hoofdlijnen vanaf het onderwerp in het midden naar buiten, deze lijnen zijn ongeveer even lang. Maak je lijnen niet recht maar vorm ze organisch. Dit stimuleert je brein en daarmee je creativiteit. Voeg nu associaties in de vorm van trefwoorden toe aan de hoofdlijnen. Gebruik bij de lijnen vanuit het midden eventueel hoofdletters om de belangrijkheid aan te geven. Denk eraan dat je slechts 1 woord opschrijft en niet volledige zinnen! Eén woord geeft je veel meer vrijheid voor verdere associaties dan wanneer je een zin gebruikt. 
4. Daarna kun je verder ‘vertakken’ in vele subsets van associaties. Gebruik dikkere lijnen voor belangrijke zaken en dunnere lijnen voor verder liggende associaties. Iedere lijn blijft in verbinding met of het midden of één andere lijn. Zet belangrijke gerelateerde onderwerpen dichter bij het centrale onderwerp dan minder belangrijke. Laat ze ook meer opvallen, door ze te onderstrepen, te omcirkelen of door er iets bij te tekenen waardoor het onderwerp wordt versterkt.
5. Dan is het tijd om de lijnen te kleuren. Zet een kleur op elke hoofdlijn en zoek vervolgens thema's tussen woorden of ideeën en laat dit terugkomen in de kleuren die je gebruikt. Hierdoor kan je brein de kaart als geheel bekijken en snel uitzoeken welke ideeën op elkaar betrekking hebben.

Digitale mindmap 

Er zijn allerlei online tools waarmee je goed en gemakkelijk digitaal kunt mindmappen. Je levert wel iets aan creativiteit in, maar het idee van lijnen, kleuren en woorden blijft hetzelfde. Via een digitale mindmap kun je ook allerlei aanvullende online informatie ontsluiten door linkjes, foto’s en bijlagen toe te voegen. Dat kan met een klassieke mindmap op papier dan weer niet. Eén van de bekendste platformen is MindMeister maar wij maken ook graag gebruik van Miro en Canva.

Zie ons eerdere blog over associëren.