Stapelgoed evalueren van beleid

Een evaluatie is een beoordeling van een project, programma of beleidsstuk aan de hand van evaluatiecriteria. Belangrijker - wat ons betreft - is dat het een waardevolle bron aan kennis is, die je kunt inzetten als reflectiemoment én voortschrijdend inzicht. Met beter beleid als doel. Evalueren stelt jou als beleidsmaker of projectleider in staat om de toegevoegde waarde van het beleid te bepalen en dit duidelijk te maken aan je stakeholders. Maar hoe kun je op een effectieve en leuke manier evalueren? Wij verzamelden handige tips voor je.

Wanneer is het een goede beleidsevaluatie?
Een goede evaluatie richt zich op: doen we de dingen goed? Maar ook op: doen we de juiste dingen? Veranderende omstandigheden en nieuwe inzichten zijn namelijk vaak aanleiding tot een bijstelling of aanpassing. Traditionele evaluatiemethoden passen daardoor niet meer zo goed bij de complexe vraagstukken waar beleidsmakers zich tegenwoordig mee geconfronteerd zien. Het evalueren en naar aanleiding daarvan bijstellen zou geen alleenstaand actie moeten zijn maar een vast (iteratief) onderdeel van de beleidscyclus, net zoals het ontwerpen en uitvoeren dat zijn. Evalueren wordt daarmee een continu proces door niet alleen ‘achteraf’ evalueren, maar ook vooraf inzicht geven en tussentijds monitoren. Zo past evalueren prima binnen het agile werken.

Waarom zou je evalueren?
Evaluaties worden nog vaak gebruikt om verantwoording af te leggen. Een evaluatie die duidelijk maakt dat het beleid de doelen niet bereikt heeft, is vanuit het verantwoordingsperspectief misschien een vorm van mislukking. Maar vanuit het nu populaire lerende perspectief levert zo'n evaluatie waardevolle kennis op om het beleid te kunnen verbeteren.
 
Door het beleid in je organisatie te evalueren:
  • krijg je inzicht in de werking en effectiviteit van beleid;
  • leg je sneller de vinger op de succes- en pijnpunten van het beleid;
  • krijg je inzicht in de kansen die er zijn om te verbeteren en te innoveren;
  • verzamel je input voor het opstellen van nieuw beleid, het aanpassen of bijsturen van het huidige beleid of het stopzetten van beleid dat niet uitwerkt zoals verwacht.
Ruimte voor ieders inbreng
Het is van belang dat vooraf duidelijk is wat de organisatie wil bereiken met de evaluatie, want dit bepaalt de omvang en diepgang ervan. Een evaluatie is wat ons betreft vooral effectief als door betrokkenheid van alle stakeholders recht wordt gedaan aan de verschillende perspectieven van alle betrokkenen. Hierdoor krijgen zij meer begrip voor elkaars perspectieven, leren ze van elkaar om vervolgens samen verder aan de slag te gaan. Complexe vraagstukken vragen tenslotte om gezamenlijk optrekken, kennis delen en leren over de grenzen van verschillende teams, afdelingen of zelfs organisaties heen.
  
Stappenplan
Als je het leren centraal zet dan is de evaluator niet een onafhankelijk deskundige maar vooral de facilitator van het proces. Een evaluatieproces kent een aantal opeenvolgende stappen. Afhankelijk van de opdracht, aanleiding en factoren als doorlooptijd en budget, kan het gaan om een langdurig of juist een kort proces. Onderstaande een generieke werkwijze met de stappen die je kunt inzetten:
  1. Stem je opdracht af met de opdrachtgever (doel, tijdspad, budget, team, aanpak etc.).
  2. Formuleer samen met de stakeholders de centrale evaluatievraag en de evaluatiecriteria - op welke aspecten verzamelen en duiden we informatie – en het bepalen van de te gebruiken bronnen en respondenten.
  3. Kies een aanpak: welke technieken en werkvormen ga je inzetten?
  4. Verzamel alle benodigde informatie.
  5. Analyseer de verzamelde informatie en schrijf je bevindingen op.
  6. Toets de resultaten bij je stakeholders.
  7. Stel de evaluatierapportage op.
  8. Nodig gebruikers van de evaluatie uit om mee te denken over de vormgeving van de conclusies en aanbevelingen voor hun praktijk. Dit draagt bij aan de bruikbaarheid en toepasbaarheid ervan.
Focuspunten tijdens het evalueren
  • Relevantie: komen de doelstellingen tegemoet aan de problemen en uitdagingen?
  • Coherentie/consistentie: past het beleid binnen de kaders van de organisatie en draagt het bij aan het bereiken van de doelstellingen van de organisatie?
  • Uitvoering: werden de beoogde acties uitgevoerd? Is de uitvoering naar tevredenheid verlopen?
  • Effectiviteit: zijn de doelstellingen bereikt?
  • Efficiëntie: werden de doelstellingen bereikt op een efficiënte manier? Staan de resultaten in verhouding tot de ingezette middelen?
  • Draagvlak: is er voldoende draagvlak voor het beleid?
Werkvormen
Bedenk vooraf welke werkvormen passen bij jouw doelgroep. Wat spreekt hen aan?
  • (Groeps)interviews
  • Online enquête in laagdrempelige tools zoals mentimeter, microsoft forms etc.
  • Case-studie door het gezamenlijk bespreken van casuistiek
  • Focusgroep of expert panel (denk aan dan vooral aan een creatieve denker van buiten)
  • Verzamelen best practices
  • Inzet retrospectives zoals de Stapelster
  • Starten van een discussie in een netwerkomgeving of op intranet
  • Pitchen en toetsen evaluatiepunten met een afvaardiging stakeholders
door info 22 juli 2024
In veel organisaties is participatie inmiddels een cruciaal concept. Het varieert van het simpelweg informeren van belanghebbenden tot het volledig overdragen van besluitvormingsmacht aan de betrokkenen. Dit spectrum van participatie wordt vaak weergegeven door de participatieladder. Het samenstellen van een participatiematrix helpt organisaties bij het kiezen van de juiste werkvormen afhankelijk van de gewenste graad van participatie. In deze blog bespreken we de relevante wetenschappelijke inzichten en geven we concrete voorbeelden van werkvormen per participatieniveau.
door studio stapelgoed 15 juli 2024
Creatief leiderschap. Steeds vaker zie je deze term in vacatures langskomen. Maar wat is het eigenlijk? Bij studio stapelgoed vinden we dat creatief leiderschap draait om ondernemende leiders en professionals die uit hun patronen en overtuigingen durven te breken om anders te kunnen kijken, denken en doen. Leiders die het lef hebben om samen met anderen te pionieren en innovaties te realiseren.
door studio stapelgoed 8 juli 2024
In een wereld die steeds sneller evolueert en waar samenwerking een cruciale rol speelt in het succes van organisaties, is het voeren van waardevolle dialogen op de werkplek van onschatbare waarde. William Isaacs, de auteur van "Dialogue: The Art Of Thinking Together", benadrukt dat dialoog niet alleen een manier is om verschillen te overbruggen, maar ook om iets nieuws te creëren. Bij studio stapelgoed vertalen we dit naar praktische werkvormen om zo te zorgen dat ieder team met een waardevolle dialoog aan de slag kan.
door studio stapelgoed 1 juli 2024
Het gebruik van Lego ‘minifigures’ in sollicitatie- en jaargesprekken kan een verfrissende en effectieve manier zijn om dieper inzicht te krijgen in de persoon tegenover je. Het biedt een speels en creatief element dat communicatie bevordert, creativiteit aanwakkert en complexe ideeën visualiseert. Probeer het vooral eens uit en ontdek hoe het de kwaliteit van je gesprekken kan verbeteren.
door info 23 april 2024
Stel je eens voor: een vergaderruimte boordevol met mensen van alle rangen en standen binnen de organisatie. Elk met hun eigen unieke persoonlijkheid. Als facilitator staan wij vaak voor dit soort groepen, met een waar circus aan persoonlijkheden. Bij studio stapelgoed proberen we tijdens een sessie om al die stukjes samen te brengen tot een geheel. Van sprankelende extraverten tot bedachtzame introverten, van degenen die met open armen elke uitdaging aangaan tot degenen die liever op de achtergrond blijven. Het is voor ons als een kleurrijk mozaïek waarbij elke deelnemer een uniek stukje vormt. Dit maakt iedere bijeenkomst een avontuur op zich.
door studio stapelgoed 12 februari 2024
Future search is een door Marvin Weisbord en Sandra Janoff ontwikkelde large scale intervention om met een grote groep mensen in enkele dagen tot een toekomstvisie en een bijbehorend actieplan te komen. Daarbij worden creatieve methoden gebruikt om de deelnemers te stimuleren om bekende denkpatronen en dominante aannames los te laten en 'met nieuwe ogen' naar mogelijkheden te zoeken. In de blog leggen we je uit hoe future search nu precies werkt.
door studio stapelgoed 5 februari 2024
Bij studio stapelgoed zijn we altijd op zoek naar leuke vergaderlocaties. Noord-Holland biedt wat ons betreft een schat aan inspirerende ruimtes. We nemen je daarom in dit blog mee op een reis langs pittoreske steden en schilderachtige kustplaatsen, naar onconventionele vergaderplekken die jouw bijeenkomst onvergetelijk zullen maken.
22 januari 2024
In de wereld van idee-ontwikkeling heeft de methode van het "roasten" zich bewezen als een krachtige turbo-booster, waarmee je plannen in slechts 2 uur tijd aanzienlijk verder brengt. Deze aanpak, gericht op het leren van kritiek, het ontwikkelen van oplossingen en het vergroten van verbinding en draagvlak. Roasten is eigenlijk grappig kritiek leveren op iemand, vaak met een humoristische twist. Het doel is niet om iemand echt te kwetsen, maar eerder om lichtvoetig plagerig te zijn. Het draait om slimme opmerkingen en een speelse houding, maar het is belangrijk om grenzen te respecteren en niet te ver te gaan. In dit blog leggen we uit hoe je het roasten kunt toepassen tijdens een bijeenkomst.
door info 18 januari 2024
Het moment van het voorstelrondje, een labyrint van nieuwe namen en gezichten. Hoe vaak heb je niet geprobeerd ze te onthouden, om ze slechts een paar seconden later kwijt te zijn? Het is een uitdaging die velen van ons kennen. Maar vrees niet, bij studio stapelgoed zijn we er ingedoken en hebben een stapel handige trucs ontdekt om voortaan de namen makkelijker te onthouden.
door studio stapelgoed 9 december 2023
Het is niet altijd eenvoudig om met een groep deelnemers snel én democratisch een beslissing te nemen, laat staan om iedereen tevreden te laten zijn met de uitkomst. Toch wil je zoveel mogelijk draagvlak voor de uitkomst, want dat helpt bij het vervolg. Wij zetten hiervoor geregeld dot voting in.
Meer posts
Share by: