Top 10 retrospectives
Retrospectives zijn een belangrijk onderdeel van het agile werken. Een retro is de kans voor het team om terug te kijken op de eigen prestaties en om verbeteringen voor de komende sprint te bedenken. Er wordt met behulp van werkvormen gereflecteerd op het teamproces, de manier van (samen) werken, de beschikbare middelen en de onderlinge relaties. Want hoe goed de laatste sprint ook ging, er is altijd iets dat verbeterd kan worden voor de volgende iteratie. In dit blog delen we onze 10 favoriete retrospectives.
Het doel van een retrospective is dus om eventuele problemen op te lossen, blokkades te voorkomen en de samenwerking van het team te verbeteren. Bij scrum wordt er aan het einde van iedere sprint een retrospective gehouden. Tijdens de retrospective krijgen alle teamleden de ruimte en gelegenheid om te delen wat er goed ging, wat niet en wat er voor de volgende keer verbeterd kan worden. Deze inzichten worden meegenomen naar de volgende sprint zodat dat teams leren van hun fouten, hun successen en vooral van elkaar.
Tips voor een effectieve retrospective
- Het is belangrijk dat ieder lid van het team deelneemt aan de retrospective. Plan het daarom op een moment dat iedereen beschikbaar is, of dat nu fysiek of virtueel is. De retro vindt plaats direct nadat de sprint is afgelopen, maar vóór de planningsvergadering voor de volgende sprint.
- Zoek nieuwe en creatieve manieren om de feedback op te halen. Het basisconcept is eigenlijk altijd: het team bespreekt waar ze mee willen beginnen, waar ze mee willen stoppen en wat ze in de volgende sprint willen blijven doen. Dit is een beproefde methode, maar het is wel belangrijk om de vorm regelmatig te veranderen en verschillende vragen te stellen om het team betrokken te houden. Laat je inspireren door de actualiteit (feestdagen, films of muziek) en door materialen (Lego, Playmobil etc.).
- Creëer een veilige omgeving. Elk teamlid moet het gevoel hebben dat zijn of haar stem belangrijk is. Neem daarom de tijd om het onderlinge vertrouwen op te bouwen en laat het team elkaar leren kennen. Een team dat elkaar vertrouwt, kan samenwerken en elkaar.
- Zet belangrijke inzichten om in actiepunten om ervoor te zorgen dat ideeën niet verloren gaan. Leg de gegeven feedback daarom vast en creëer duidelijke actiepunten.
- Pak de actiepunten op bij de volgende retrospective. Bespreek de actiepunten tijdens een retrospective: zijn ze opgelost of blijven dezelfde problemen zich voordoen? Heeft het team vooruitgang geboekt met de taak? Wat moet er nog meer gebeuren?
Onze favoriete retrospective werkvormen:
Een woord
- Vraag je deelnemers om de laatste iteratie met slechts één woord te beschrijven. Simpel en effectief en iedereen moet zich uitspreken.
- Vraag enkele of alle deelnemers om hun woord kort toe te lichten.
- Vraag eventueel ook het team of zij als collectief een patroon of rode draad herkennen en wat eventuele oplossingen om dit te doorbreken zouden kunnen zijn.
Sprintenergie
- Vraag je deelnemers hoeveel zin en energie zij hebben om aan de volgende sprint te beginnen.
- De deelnemers kunnen dit aangeven door een sticker of een sticky note te plakken bij de volle, de halfvolle of lege batterij.
- Uiteraard is de beplakte (digitale) poster een mooi startpunt voor een goed gesprek.
Feedback speeddate
- Iedere deelnemer bereidt - voor elk teamlid - de antwoorden op twee vragen voor.
- Welk compliment wil je aan je collega geven?
- Wat is je advies aan je collega voor de komende sprint?
- In korte gesprekjes van zo’n 5 minuten geven de deelnemers elkaar feedback, bij voorkeur in duo’s en dus niet met het hele team.
- Na afloop kun je een aantal deelnemers vragen hoe zij het vonden gaan.
Fiets of raket
- Vraag je deelnemers: “Als je deze sprint als een vervoersmiddel beschouwt, welk vervoersmiddel zou dat dan zijn en waarom?
- Laat iedereen zijn of haar keuze duidelijk maken door een sticker of sticky note op de (digitale) poster te plakken.
- Op deze manier kan iedereen laagdrempelig zijn/haar mening over afgelopen sprint geven. Vraag de deelnemers hun keuze toe te lichten. Het totaalbeeld geeft een mooie aanleiding om het gesprek te openen.
Liked, learned, lacked
- Wat vond je leuk? (Liked)
- Wat heb je geleerd? (Learned)
- Wat miste je? (Lacked)
2. Nodig de deelnemers uit om hun sticky notes op de (digitale) poster te plakken.
3. Nu is het tijd om de opbrengsten te bespreken.
Steek je hand op
- Teken je hand op een whiteboard, door je eigen hand over te trekken. Schrijf bij de vingers:
- Duim: Wat ging er goed?
- Wijsvinger: Wat is jouw doel voor de komende sprint?
- Middelvinger: Wat ging er niet goed?
- Ringvinger: Waar committeer jij je aan voor de volgende sprint?
- Kleine vinger: Wat is jouw persoonlijke zwakte?
- Vraag de deelnemers hun eigen hand op het whiteboard of op een vel papier over te trekken.
- Vervolgens vraag je aan de deelnemers om hun invulling op sticky notes of de poster te schrijven.
- Vraag iedere deelnemers om hun hand kort toe te lichten.
Teambarometer
- Met behulp van een aantal (maximaal 5) vragen of stellingen kun je peilen hoe iedereen de sprint heeft ervaren en welke leerpunten mee kunnen naar de volgende sprint.
- Met online tools zoals MS Forms, survey monkey of mentimeter zet je makkelijk een leuke barometer in elkaar. Let er in ieder geval op dat je een tool gebruikt waarbij je de resultaat snel en overzichtelijk kunt laten zien.
- Laat het team de barometer invullen.
- Bespreek de uitkomsten collectief terwijl je de resultaten op het scherm laat zien.
Voorbeeldvragen:
- Wat ging er goed deze sprint, wat moeten we blijven doen?
- Wat ging minder goed, waar moeten we mee stoppen?
- Waar werd je blij van deze sprint?
- Wanneer verloor je energie deze sprint?
- Wat vond jij het hoogtepunt van deze sprint?
- Welk teamlid wil je voor de afgelopen sprint een compliment geven?
- Wat ging er goed in de samenwerking binnen ons scrumteam?
- Waar vind je dat wij als scrumteam goed in zijn?
- Wat heb je in de afgelopen sprint geleerd?
- Welk cijfer geef je de Product Owner voor de afgelopen sprint?
- Welk cijfer geef je de Scrum Master voor de afgelopen sprint?
- Welk cijfer geef je het Development Team voor de afgelopen sprint?
LEGO retrospective
- Plaats de LEGO® in het midden van een vergadertafel (of op de vloer).
- Vraag alle deelnemers om een dier te bouwen met maximaal 8 LEGO® stenen, om uit te drukken hoe ze zich voelen.
- Vraag iedere deelnemer om zijn/haar dier te laten zien en kort toe te lichten.
- Vraag de deelnemers om binnen 5 minuten een model te bouwen met een willekeurig aantal LEGO®-stenen om de toekomstige richtingen van het scrumteam weer te geven.
- Vraag iedere deelnemer om zijn/haar model te laten zien en toe te lichten.
Stapelster
- Hang de Stapelster aan de muur.
- Alle deelnemers krijgen een stapeltje sticky notes en 5 minuten de tijd om in stilte de volgende vragen te beantwoorden:
- Wat zouden we meer moeten doen?
- Wat zouden we minder moeten doen?
- Waar moeten we zeker mee doorgaan?
- Waarmee moeten we beginnen?
- Waarmee moeten we stoppen?
- Na 5 minuten plakken de deelnemers de sticky notes op de poster en geven onderling een korte toelichting op wat zij hebben opgeschreven.
- Je vindt de
stapelster ook in onze webshop.
Zeppelin
- Vraag je deelnemers om op sticky notes te schrijven wat zij in de afgelopen sprint ervaarden als meewind en als tegenwind. Wat zat er mee? Wat zat tegen?
- Laat alle deelnemers hun sticky notes op de (digitale) poster plakken.
- Bespreek samen wat de rode draden zijn en wat jullie kunnen doen om de tegenwind te keren.
We hopen dat je - aan de hand van bovenstaande voorbeelden - jouw retro een ware boost kunt geven. Zo zorg je dat jouw teamleden met plezier aan de slag blijven in het scrumteam.
Hoe zorg je dat AI niet het creatieve proces overneemt, maar juist versterkt? Bij studio stapelgoed geloven we dat technologie pas waarde krijgt als het samenkomt met mensenwerk. Met verbeelding, verbinding en eigenaarschap. In dit blog laten we zien hoe die balans eruit kan zien, en hoe je dat praktisch inzet in jouw
In de sessies die wij begeleiden, zien we hoe waardevol het is om samen in één ruimte te zijn. De stiften op tafel, de energie in de groep, het tekenen en denken tegelijk – het maakt dat ideeën gaan leven. Tegelijkertijd merken we ook iets anders: teams hebben steeds vaker behoefte aan rust en flexibiliteit.
Een nieuwe organisatiestrategie vraagt meer dan rationele analyse. Het vraagt verbeeldingskracht: samen durven kijken voorbij de bestaande werkelijkheid en ontdekken hoe de toekomst eruit kan zien. Om dit proces op gang te brengen, gebruiken we bij studio stapelgoed de werkvorm 'De Strategische Toekomstwandeling'.
Wil je een goede start van je bijeenkomst, training of workshop? Dan zijn ijsbrekers en energizers ideaal. Maar vaak voelen de klassieke rondjes of ongemakkelijke spelletjes juist geforceerd. Deelnemers worden er zenuwachtig van of zuchten diep bij het zoveelste voorstelrondje. Gelukkig kan het anders.
AI is niet meer weg te denken uit ons dagelijks werk. Toch zien veel mensen het nog vooral als een praktische tool: een hulpmiddel om teksten te schrijven of data te analyseren. Bij studio stapelgoed gebruiken we AI liever als een creatieve bondgenoot – een onverwachte deelnemer aan tafel die nieuwe perspectieven breng
Iedere sessiebegeleider kent het: je hebt een groep enthousiast aan het werk, maar één deelnemer doet niet mee. Soms zie je het meteen – armen over elkaar, een gesloten houding, kritische opmerkingen. Soms merk je het subtieler: iemand haakt af, werkt half mee of houdt zich stil. Wat je ook doet, het heeft effect op de
Werkvormen zijn het hart van onze sessies bij studio stapelgoed. Ze helpen om mensen in beweging te brengen, complexe vraagstukken hanteerbaar te maken en verbeeldingskracht te stimuleren. Maar niet iedere werkvorm past in iedere context. Soms voelt een oefening te speels, te ongemakkelijk of te kunstmatig. Hoe weet je
Bij studio stapelgoed zien we verbeeldingskracht als een strategisch instrument. Het is de sleutel tot innovatie, verandering en samenwerking, omdat het mensen in staat stelt om voorbij bestaande kaders te denken. In onze sessies zetten we verbeeldingskracht bewust en doelgericht in om creativiteit te versterken en opl
Creatief leiderschap vraagt om visie, lef en verbeeldingskracht — maar minstens zo belangrijk is het vermogen om je eigen grenzen te herkennen, te stellen én soms te doorbreken. Want hoe weet je eigenlijk wanneer je nog in beweging bent, en wanneer je jezelf voorbij rent?
In een wereld waarin we altijd ‘aan’ staan, is verveling iets wat we liever vermijden. Even niks te doen? Binnen twee seconden grijpen we naar onze telefoon, vegen we door socials of beantwoorden we snel nog een mail. Want verveling voelt… zinloos. Tijdverlies. Luiheid misschien. Maar wat als verveling juist het begin is van iets waardevols? Wat als precies in die momenten waarop je je verveelt, je brein aan het werk gaat op een manier die je creativiteit wakker maakt?